Serbest Muhasebeciler ve Mali Müşaviler Odası Başkanı Ertuğrul Yüksel fındık üreticisinin bulunduğu zor durumu gazetemize yaptığı açıklamada değerlendirdi.

  Yüksel geçen sene seçim yatırımı olarak fındığa yüksek fiyat veren hükümetin bu sene fındığı ve fındıkçıyı ortada bıraktığını söyledi. Yüksel, hükümet fındığı ancak dalın ucunda asılı dolar olarak gördüğü müddetçe fındıkta sorunlar çözülebilir dedi.

Ertuğrul Yüksel ile yapmış olduğumuz röportajın tamamı;

Fındık fiyatlarında yaşanan gecikmeyi nasıl değerlendiriyorsunuz ?

Fındık Konusu bildiğinizi gibi Ordu ve Giresun bölgesinin özellikle her şeyi. Bu nedenle fındıksız ve fındık üreticisi olmayan bir Ordu"yu düşünmek mümkün değil.

Bu gün 28 Ağustos, geçen sene 9 Temmuz da Sayın bakan tarafından fiyatlar açıklanmıştı. 22 Temmuzda seçimler vardı. 22 Temmuz da da oyları AKP aldı. Şimdi ise seçim falan gündemde olmadığı için olsa da yerel seçimlerde AKP yi pek etkilemediği için fındık ve üreticisi ortada kaldı.

Fındık fiyatının açıklanmasındaki gecikmenin kaynağı size göre nedir?

Hükümet fındığı dalda dolar olarak görmelidir

Dediğim gibi bu sene hem seçim yok hem de bir kesim para kazansın diye açıklanmıyor. Fındık hep ortadaydı sorunlarda ortada. Bu zamana kadar taraflar bir araya geldi güya ama sonuç yok. Hükümet fındığı dalda dolar olarak görmediği sürece çözüm bulunması da mümkün değil. Çünkü Ordu ve Giresun fındığın baş ve ana şehri. Ama maalesef fındığımızı düz arazileri olan kesimler aldı.

Burada da haksız bir rekabet söz konusu. Ordukent Gazetesi' nin de daha önce yazdığı gibi fındıkta belirli bölgelerde destekleme yapılacağı söyleniyor belki bu güzel bir şey, ancak bu şu an için gerekli değil. Şu aşamada fındık harmana geldi, çuvala girdi ve bekliyor. Bekleyemeyenlerde tüccara sattı. Artık bu saatten sonra tüccar ne derse o olacak.

Bizim köylümüz ve üreticimiz biraz da kendini kötü hissetmeli. Seçim varken fındık hemen alınıyor, yokken ortada kalıyor. Üreticinin bu anlamda iyi değerlendirme yapıp doğru karar alması lazım. Bu durum benim çok ağırıma gidiyor.

Fındıkta ki sorun borsadır, ticaret odasıdır bunların çözmesi mümkün değil, çünkü onlar taraftır. Fındıkta ilk etapta fiyat konusuna müdahale etmek lazım. Destekleme vs. tedbirler uzun vadeli tedbirler, gelecek seneki sezonlar için alınabilecek tedbirlerdir.

Serbest piyasada ki fiyat hakkında ne söyleyeceksiniz?

Batı illeri elimizden fındığımızı aldı

Serbest piyasa koşullarında herkes ürününü istediği paradan satar diyorlar. Ama öyle değil. Fındık konusu başka bir şey. Fındığın alıcısı belli, tüketicisi dünya ülkeleri, devletin mutlaka devreye girerek bu bölgenin insanını desteklemesi lazım.

Çünkü Karadeniz de yamaç arazilerde biz 1 dönüm arazide 90 – 120 kilo arasında fındık alıyoruz, bizim elimizden fındığımızı alan Düzce ve batı illeri bunlar 1 dönüm araziden 220 -350 kilo arasında fındık alıyor. Yani biz fındığı 2,5 liraya mal ederken onlar 1 liraya mal ediyor.

Ama verilen fiyatlar aynı, bu anlamda bir haksızlığa uğrayan Ordu ve Giresun üreticisi var, bunu göz ardı edilmemesi lazım.

Tutup da fındığın arz fazlasını ya da teşviklemesini üretici yapacak değil. Fındıkta bir tarım politikasının olması lazım. Sadece fındık ta değil diğer ürünler için de geçerli devletin önceden üreticiye köylüye bir yol haritası vermesi lazım. Üretici sadece üretir gerisini devlet planlamak zorundadır.

Bir çok işlevini yitirmiş olan Fiskobirlik"in şu anda ki durumu için neler söyleyeceksiniz ?

Fiskobirlik bir inat uğruna bu hale getirildi. Üreticiyle hiçbir alakası olmayan TMO bu gün fındıkla uğraşıyor.

Türkiye Malzeme Ofisi tahılla alakalı bir kuruluştur. Ama Fiskobirlik fındığı değerlendiren depolayan ayrı bir kurumdur. Ama tabi doğru çalıştırılmadığı politikaya çok bulaştırıldığı için, tamamiyle siyasi nedenlerle bu duruma geldi.

Üreticinin üstünden Fiskobirlik şemsiyesi kalkınca TMO devreye girdi, TMO ya gitmeyen deposu olmayan tüccara ucuz fiyattan fındığını sattı. Tabi ki tüccar da olmalıdır. Ama üreticinin fındığını bedavaya almak istemek de hiç hoş değildir.

Fındık fiyatının hala açıklanmamış olması hemen her kesimi etkiledi. Bunu sizin meslek gurubunuza yansıyan etkileri nelerdir?

Oluşan zarara zincirleme halinde herkesi sarıyor

Fındıkta yaşanan mağduriyet zincirleme şeklinde herkesi sarıyor. Fındık veresiye diye biz de bir gerçek var. Hatta biz de evlenmeler bile yoğun olarak Ağustos sonu ve Eylül başlarında yoğunlaşır. Dolayısıyla insanlar fındıklarına göre borçlanırlar.

Gerek tüccar gerek esnaf borç verdiler. Köylüler de fındıklarını satacaklar ki borçlarını ödesinler. Bu döngü devam ediyor böyle fırıncıya kadar gidiyor.

Biz de ekonomiyi ayakta tutan fındık. Dolayısıyla ekonomi çökmüş durumda. İnsanlar zor nefes alıyor herkes bankalara koşuyor kredi almak için. Zaten yabancı sermaye bankalar vasıtasıyla Türkiye"yi soyuyor. Bu ne zamana kadar böyle gider bilemiyorum.

Artık insanlar birbirlerinden kaçmaya başladı. Ne borç isteyebiliyorlar neden alacaklarını alabiliyorlar, fındık fiyatı açıklanmadı, fındık işçisi parasını alamadı onlar ayrı bekliyor. Dolayısıyla ortalık kitlendi. Fiyat açıklamak için neden bu kadar beklerler anlamak mümkün değil.

Bütün bu yaşananlara tepkiyi üreticinin sandıkta vermesi lazım.Bu kadar kendisiyle dalga geçen bir hükümet görmedi üretici. Bu fiyatı 15 gün önce açıklasalar da herkes de ona göre işine gücüne baksa ne olur sanki. Üretici manavıyla, tüccarıyla uğraşıyor 3 kuruş para almak için, kendi ürünüyle rezil oluyorlar.

Bizde ürün bedelini aracı belirliyor, üretici belirlemiyor. Dünyanın hiçbir yerinde böyle bir şey yok. O nedenle yıllardan beri fındıkta kangren olan sorunlar hala devam ediyor. Çözülmüş değil.

Ulussal fındık konseyinin olduğu toplantıda fındıkta taraflar bir araya geldi, 9 kişilik komisyonda 2 kişi var sadece üreticisi hepsi tüccar hepsi borsacı. Kimse kimseyi aldatmasın böyle bir komisyonla fındıkta hangi sorun çözülebilir.

Daha önce de dediğim gibi hükümet fındığı dalın ucundaki dolar olarak görür ise bu sorunlar çözülür. Çünkü fındık en çok dolar kazandıran, para getiren bir ürün. Hükümet, diğer ürünlere benzemediği için bu anlamda fındığa özel bir işlem yapması gerekir.

Fındık geçim kaynağı olmaktan çıktı

1987 yılında yasalar çıkmış fındık dikim sahaları sınırlandırılsın diye ama uygulanmıyor. Bu gün 42 tane ilde fındık üretiliyor. Bunların aşağı yukarı 30 tanesinde ticari anlamda üretiliyor. Yani artık fındık bir geçim kaynağı olmaktan da çıktı.

Çünkü bu fındık 6 lirayı gördü. Fındık 6,5 lira iken, 1 litre benzin 1,20 liraydı. Fındık 6 lirayken bir tüp gaz 12 liraydı. Bu gün fındık diyelim 3 lira oldu, mazot 340 lira, tüp ise 48 lira.

Yani eskiden 1 kilo fındıkla, 1 kilo zeytin alırken, bu gün 3 kilo fındıkla 1 kilo zeytin alınabiliyor. Her şey ortada, kıyaslamayı üretimle değil fiyatlarla yapmak lazım.

Fındık fiyatı sizce ne olmalı?

Fındık 5,5 liranın üstünde olmalıdır

Seneler ilerledikçe bir ürünün fiyatı geri gelmez. Her şey de fiyatlar ileri gittiğine göre fındık fiyatında da öyle olmalıdır. Geçen sene 5 liranın üzerinde olduğuna göre bu senede 5,5 lirada düşük olmaması lazım.

Bu sen arz fazlası var deniliyor. Gelecek sene ne olacağını kim bilebiliyor ki. Fındık depolanabilen bir ürün.Gelecek sene olmaz ise de o arz fazlasını o zaman eritirsin ya da yağlığa verirsin.

Son olarak bana kalırsa fındık fiyatının bekleyişinde sancılı bir dönem geçti bu bekleyişin doğumu da zor olacağa benziyor. Bu kadar bekleyişin ardından ben fındığa yüksek fiyat verileceğini düşünmüyorum