Daha önce üç kez yapılan ancak sonuca varılamayan nükleer santral ihalesi, 24 Eylül günü 4. kez yapılacak. Türkiye Elektrik Ticaret A.Ş. (TETAŞ) tarafından yapılan ihaleye bugüne kadar 13 firma teklif verdi.

Nükleer güç santralı kurup işletecek ve TETAŞ'a elektrik enerjisi satacak şirketin belirlenmesine yönelik yapılacak ve 'yarışma' usulüyle sonuçlandırılacak ihalenin 24 Eylül günü saat 14.30'da teklif zarflarının açılmasıyla kesin olarak sonuçlandırılması hedefleniyor.

15 yıl alım garantisi verilen ihaleyi TETAŞ'a, yani kamuya elektriği en ucuza satan ve TAEK'in nükleer santral ölçütlerini sağlayan firma kazanacak.

TAEK'in kriterlerine göre, santral güncel ve kanıtlanmış teknolojik yenilikleri kapsayacak. Başta uluslararası atom enerji normları olmak üzere uluslararası normlara uygun olacak. Olası kazalara karşı radyolojik sonuçları hafifletecek önlemleri alacak şekilde tasarlanmış olacak.

Teklif beğenilmezse iptal edilebilir

TETAŞ yetkililerinden alınan bilgiye göre, TETAŞ'a en ucuz elektrik satan firmayı seçmeye yönelik ihalede, verilen fiyat tekliflerinin uygun görülmemesi durumunda ihalenin iptali söz konusu olabilir. Fiyat ya da başka bir gerekçe ile TETAŞ'ın ve Bakanlar Kurulu'nun ihaleyi iptal yetkisi bulunuyor.

 Nükleer santral ihaleleri gibi daha önce de Elektrik Üretim Anonim Şirketi'nin (EÜAŞ) açtığı Afşin-Elbistan C ve D santrallerine ilişkin ihale 4 kez fiyat tekliflerinin yüksek bulunması nedeniyle iptal edilmişti.

Öte yandan firmalardan 4'ü ihale süresinin ertelenmesini isterken, santralın bir an önce gerçekleştirilmesini isteyen Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'ndan bu talebe olumlu yanıt çıkmadı. Firmaların 24 Eylül günü teklif vermemeleri durumunda ihale tarihinin ertelenmesi gündeme gelebilecek.

Mersin-Akkuyu'da kurulacak nükleer santral ihalesinin ardından, Sinop'ta da ikinci bir nükleer santralın kurulması gündemde. Konuyla ilgili bilgi veren yetkililer, Sinop'ta Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun (TAEK) sürdürdüğü çalışmalar olduğunu, ancak Sinop'ta santral kurulmasına yönelik bir ihale hazırlığının henüz olmadığını bildirdi.

Önce Mersin-Akkuyu'ya yönelik ihalenin sonuçlandırılmasının hedeflendiğini vurgulayan yetkililer, "Önce Mersin'i bitirelim, sonra sıra Sinop'a gelecek' dedi.

En büyük ihale

Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük yatırımı olacağı belirtilen nükleer santral ihalesinde, nükleer reaktörün 3 bin megavat gücünde olması durumunda 5-6 milyar dolar, 5 bin megavat gücünde olması halinde de 10-11 milyar dolarlık bir yatırımın yapılacağı ifade ediliyor.

Enerji stratejisine göre, nükleer enerjinin genel enerji üretimi içindeki payının 2020 yılında yüzde 8, 2020 yılında ise yüzde 20'lere çıkartılması hedefleniyor. İhale şartnamesine göre, nükleer güç santralinin hizmet edeceği süre en az 40 yıl olacak.

Yerli katkı payına yönelik plan ve program önerilecek. Plan ve programda en az yüzde 60 yerli katkı payına ulaşılacak süreç gösterilecek. İkinci nesil santrallerin işletme deneyimini gösterir tedarikçinin ülkesine veya diğer ülkelerdeki referans örnek ve örneklerinin belgelenmesi istenecek. Elektrik çıkış gücü nükleer güç santralının her ünitesinin sahip olacağı garanti edilen net elektrik gücü 600 megavattan büyük olacak.

Öte yandan, değerlendirmeye alınacak santral tipleri teknolojik olarak sınanmış olacak. Bu nedenle 4. nesil nükleer santraller değerlendirmeye alınmayacak. Yakıt teknolojisi ise sınanmış olacak, doğal uranyum ve zenginleştirilmiş uranyum kullanan reaktörler değerlendirmeye alınacak. Yakıt üretiminin ülke içinde yapılanmasıyla ilgili olarak plan ve program önerilecek.

İhaleye katılacak şirketlerin 31 Aralık 2020 tarihine kadar 3 ile 5 bin megavat arasında kurulu güçte bir santral kurmayı taahhüt etmesi istenecek. Santralın kurulacağı arsa, yatırımcıya bedelsiz olarak tahsis edilecek. Ayrıca, nükleer santralın üreteceği elektriğe 15 yıl alım garantisi verilecek. Ancak, santralı yapacak firmanın bu garantiden faydalanabilmesi için 31 Aralık 2020 tarihinde santralı işletmeye alması gerekiyor.