DEMOKRAT PARTİ İKTİDARI DÖNEMİNDE TUTUKLANDILAR,
MBK VE CHP İKTİDARLARI DÖNEMİNDE YARGILANDILAR
Bundan 66 yıl önce, 17 Aralık 1959 Perşembe günü, çoğu Ankara ve İstanbul’da oturmakta olan Kürt kökenli kırk kişi, ev ve işyerlerine yapılan “ani baskın”larla gözaltına alındı.
İsnat edilen suç, “yabancı devletlerin müzahereti (destek) ile Türkiye’yi bölmek” idi.
Ocak 1961’de tutuksuz yargılanan on kişi de katılınca elli kişiye ulaştılar ama İstanbul Merkez Kumandanlığı’nın Harbiye’deki binasında tutuklu bulunan sanıklardan Ankara Hukuk Fakültesi öğrencisi Mardinli Mehmet Emin Batu hücresinde ölü bulununca, toplam sanık sayısı kırkdokuza düştü.
bundan sonra da bu davada yargılananlara “Kırkdokuzlar”, olaya “Kırkdokuzlar Olayı”, davaya da “Kırkdokuzlar Davası” denilmeye başlandı.
Sonradan aralarına biri tutuklu iki sanık daha katılıp yargılanan sayısı 51’e yükselmiş olsa da dava/olayın “Kırkdokuzlar” olarak anılması devam etti.
İstanbul’daki 28. Tümen Komutanlığı 2 no’lu Askeri Mahkemesi’nde 3 Ocak 1961′de başlayan ve yargılananlar arasında Musa Anter, Sait Kırmızıtoprak, Şerafettin Elçi, Naci Kutlay ve Kemal Burkay gibi Kürt aydınlarının da bulunduğu davanın görülmesi yaklaşık 8 yıl sürdü. Bu davanın savunmaları Türkiye’de Kürtlerinin ilk resmi kamusal talepleri olarak kayıtlara geçti.
İlk karar 30 Nisan 1964′te verildi. Bütün sanıklar hakkında beraat kararı çıktı. Savcılığın karara itirazı üzerine dosyayı inceleyen Askeri Yargıtay kararı bozdu ve söz konusu kişilerin ‘milli duyguları yok etmeğe ve zayıflatmaya matuf bulunan cemiyet kurma ve bunu sevk ve idare etme ve faaliyetlerine katılma’ suçuyla yargılanmalarını istedi.
Bu suça göre yapılan yargılama da 24 Eylül 1965′te verilen kararla son buldu. Kimi sanıklar ceza alırken, kimileri de beraat etti. Askeri Savcılık, bu kez de beraat kararlarına itiraz etti. Karar, bir kez daha Askeri Yargıtay tarafından bozuldu.
Dava ile ilgili son karar 3 Mayıs 1968′de verildi. ‘Milli hisleri zayıflatıcı faaliyette bulunmak’tan kimi sanıklar beraat ederken, kimi sanıklar da çeşitli cezalar aldı. Ancak verilen bu karar, davanın zaman aşımına uğraması sebebiyle kesinleşmedi.
49′lar Davası’nda yargılananların tam listesi:
https://simurg.info/2009/12/17/kirkdokuzlar-davasi/